وقتی یان نپومنیاچی رقیب روسی مگنوس کارلسن در مسابقات شطرنجی که اخیرا در اکسپوی ۲۰۲۰ دوبی برگزار شد، ۹۰۵ هزار دلار پول را با وجود شکست به خانه برد، صفت «پولساز» هم کنار نام شطرنج نشست.
جایزه ۹۰۵ هزار دلاری آن هم برای بازنده یک رقابت در مقایسه با میلیونها دلار هزینهای که برندهای تبلیغاتی برای این مسابقات و مسابقات مشابه آن میپردازند، شاید عدد قابل ملاحظهای نباشد. لوگوی «مسترکارد» و «یونیبت» روی پیراهنی که کارلسن، مرد شماره یک شطرنج جهان در این مسابقات به تن کرده است، خودنمایی میکند. علاوه بر این نامها، نام و نشان کلی برند تجاری و مشهور دیگر هم در سراسر سالن مسابقات و روی میزها و صندلیها ثبت شده است تا ثابت شود این روزها از شطرنج پول درمیآید. تبلیغات که هیچ، در همه آن ساعاتی که مسابقات در سالن اکسپوی دوبی در حال برگزاری بود، مانتیورهای کوچک و بزرگ در راهروهای خارج از سالن مشغول بازتاب آن رویدادها بودند.
این به کنار، در این دو سال، بروز پاندمی کرونا هم در افزایش جمعیت هواداران شطرنج بیتأثیر نبوده است. از اکران سریال گامبی وزیر هم نگذریم که باعث شد شطرنج محبوبیتی قابل تأمل پیدا کند و نام خود را بهعنوان ورزشی پولساز سر زبانها بیندازد و رونقی به بازار تبلیغات بدهد. فدراسیون جهانی شطرنج مشتاقانه از محبوبیت شطرنج میگوید و در پی این است که ظرفیتهای تجاری آن را به غولهای تبلیغات معرفی کند. بررسی اجمالی صفحات مجازی متعلق به ستارههای آمریکایی- کانادایی شطرنج مثل خواهران بوتز، نشان میدهد آنها یک میلیون نفر دنبالکننده دارند و درآمد میلیونی از تبلیغات کسب میکنند.
در این بازار، مگنوس کارلسن بهعنوان ستاره برتر این روزهای دنیای شطرنج از محبوبیت خود استفاده کرده و سایتی راه انداخته است که بهصورت آنلاین شطرنج آموزش میدهد. درآمد کارلسن در نیمه اول سال ۲۰۲۱ از این سایت ۱۰ میلیون دلار بوده است. یکی از اعضای تیم مدیریتی سایت کارلسن میگوید اینترنت و برگزاری مسابقات بهصورت آنلاین هم نقش بسزایی در محبوبیت شطرنج داشته است؛ موهبتی که بسیاری از ورزشها از آن برخوردار نیستند؛ مثلا کسی نمیتواند آنلاین تنیس یا فوتبال بازی کند! او معتقد است این روزها پول در شطرنج نقد است و چه کسی از بازی پولساز بدش میآید؟